Zwemvest van het 501e parachute infantry regiment 'Geronimo'

Het 501e parachute regiment was een onderdeel van de 101e Airborne Divisie. Onder leiding van Kolonel Howard Johnson (Jumpy Johnson) landen de mannen van het 501e in de vroege ochtend van 6 juni D-Day in Normandië Frankrijk. Na de gevechten in Normandië keerden ze terug naar Engeland om zich daar voor te bereiden op hun sprong op 17 september 1944  in Nederland.

Het 501e parachute infanterie regiment werd in de buurt van Veghel Noord Brabant gedropt, 40 km achter de frontlinie  middenin Duits bezet gebied, om daar de Duitsers uit te schakelen en het gebied te bezetten. Hun order was om de verkeer en spoorbruggen over de Willemsvaart kanaal onbeschadigd in handen te krijgen en houden.  Deze bruggen waren van cruciaal belang voor de opmars van Montgomery met zijn 2e Britse leger vanuit het zuiden op weg naar Nijmegen en Arnhem. Deze hard bevochten route zou later bekend worden onder de naam Hell’s Highway.

In november 1944 werd de 101e Airborne Divisie naar Frankrijk gestuurd om daar te hergroeperen en op sterkte gebracht te worden voor de Rijn oversteek in Maart 1945. Het totaal onverwachte Ardennenoffensief van de Duitsers rondom Bastogne zou de plannen echter drastisch wijzigen. Het 501e was een van de eerste eenheden bij Bastogne België en ze vochten als leeuwen tegen de steeds maar oprukkende Duitse troepen. Van 18 tot 26 december slaagden ze er in om stand te houden en werden toen ontzet door Patton met zijn tank eenheden.

Op 20 januari 1945 werd het 101e teruggezet naar Frankrijk in de Alsace. De Duitsers probeerden daar nog een offensief in te zetten. Het 501e dat nog maar 60 % van haar sterkte had nam defensieve positie in en keerde in maart definitief terug naar Frankrijk en werd niet verder meer ingezet. De rest van de 101e Airborne Divisie werd nog ingezet tijdens de slag om de Ruhr in het hart van Duitsland.

Door de inzet in de drie grote campagnes verloor het 501e Parachute Infanterie regiment 517 man. Het totale verlies inclusief vermisten en gewonden bedroeg 1751 man.

Het zwemvest in onze collectie is vreemd genoeg een aantal jaren geleden gevonden in een oud boerderijtje in Ruurlo in de Achterhoek. Hoe het daar terecht is gekomen hebben we helaas niet kunnen achterhalen. De mannen van het 501e zijn daar in ieder geval niet geweest. Het is mogelijk dat het met de Canadezen van het Lincoln and Welland regiment  is meegekomen. Die hebben daar in die boerderij gezeten en daar hebben we ook een uniformjas van gevonden.

Het Amerikaanse zwemvest van het type B 4 is het standaard zwemvest dat ook door vliegtuigbemanningen werd gebruikt. Het zwemvest in onze collectie is echter bijzonder omdat het aan de voor en achterzijde het logo van het 501e Parachute Infanterie regiment heeft. Het was bij de Amerikaanse parachutisten gebruikelijk om alle parachute uitrusting en directe toebehoren te merken met hun regimentslogo.

Het logo, de G van Geronimo met links en rechts een bliksemschicht, is kenmerkend voor het 501e.

Het zwemvest had normaliter twee gaspatronen die het zwemvest zeer snel opbliezen na activering.

Indien het zwemvest later zachter werd kon het via het nu niet aanwezige rubberslangetjes op de metalen buisjes met de mond bijgevuld worden. Het zwemvest is geproduceerd op 27 maart 1943.

Een bijzonder object met een eigen legendarische geschiedenis.

Verduistering
Dit was een maatregel tegen de nachtelijke luchtoorlog. Verduisterde steden konden niet meer dienen als oriëntatiepunt voor piloten; militaire doelen bleven onzichtbaar.
Tijdens de verduistering bleef de straatverlichting gedoofd, vervoermiddelen waren alleen zwak verlicht, op straat mocht nog geen kiertje licht uit de huizen zichtbaar zijn. In Nederland voor het eerst toegepast in de nacht van 10 op 11 mei 1940. Op de naleving van de verduisteringsmaatregelen werd toegezien door de Luchtbeschermingsdienst.
De verduisteringsmaatregelen bleven de hele oorlog door gehandhaafd. Er was geen straatverlichting en geen lichtreclame, en nergens zag je fel schijnende koplampen. Vervoermiddelen, fietsen inbegrepen, mochten in 1940-1945 alleen flauw, afgeschermd licht voeren. Soms waren er toch felle lichten te zien - de zoeklichten van de luchtafweer, die aanflitsten wanneer de sirenes van het luchtalarm klonken (op vliegtuigen die in de lichtbundels gevangen werden werd gevuurd door luchtdoelgeschut).

Gordijnen, knijpkatten en ongelukken
Iedere burger had de plicht thuis alle vensters af te schermen, met overgordijnen, zwarte verduisterinsgordijnen of stroken verduisteringspapier. Geen kiertje licht was toegestaan. Als het heel donker was - de donkere dagen voor kerstmis, geen maan, zware bewolking, mist - maakte men buiten wel gebruik van 'knijpkatten' (een knijpkat is een zaklantaarn met ingebouwd dynamo. Per kneep produceert het een bundeltje licht, plus een snorrend geluid, een beetje zoals spinnende katten).
Die duisternis kon gevaarlijk zijn. Mensen hadden soms grote moeite om veilig van hun werk thuis te komen; er deden zich verdrinkingsgevallen en andere ongelukken voor. Huisnummers werden in reusachtige witte cijfers op de gevels gekalkt

Maanlichtpapier
Het maanlichtpapier in onze collectie was ook zo’n hulpmiddel om jezelf tijdens de verduistering toch enigszins te kunnen oriënteren in de woning. De stroken worden na opname van zonlicht of lamplicht lichtgevend. De stroken zijn gemaakt van een soort behangpapier en konden zo op allerlei plekken in de woning geplakt worden.foto verpakking totaal en met een strook er op.
Het maanlichtpapier van dichtbij bekeken. Het is duidelijk te zien dat het op behangpapier is gebaseerd. De witte kant is de kant die het licht opneemt. De tekstgedeeltes geven een goed beeld van het product maanlichtpapier.

Een niet alledaags object uit ons depot is deze grote kist vol met gereedschap van een vliegtuig plaatwerker. De Luftwaffe had allerlei technisch onderhoudspersoneel in dienst om de vliegtuigen zoals de Messerschmidt en Focke Wulf in de lucht te houden. De vliegtuigen werden beschoten door de Geallieerde tegenstanders en dat ging niet altijd zonder schade aan het toestel.
De schade aan het plaatwerk van de vliegtuigen werd door de Klempner (plaatwerker) hersteld. Om de in meeste gevallen aluminium wandbekleding te bewerken had de Klempner allerlei specialistische hamers en ander gereedschap ter beschikking. In de kist zit ook nog een leuk Daimon zaklampje en het originele instructie boekje met daarin enkele instructies en een inhoudslijst van de gereedschapskist. De kist is voor ca. 85 % compleet en dat is op zich na al die jaren wel bijzonder. In de toekomst willen we in het museum nog een keer een opstelling maken met de kist en een Luftwaffe soldaat.

Een populair gebruiksartikel van de Engelse en Canadese soldaten waren de zakmessen. Er zijn vele soorten bekend van meerdere fabrikanten. Het model hier is een standaard uitvoering met alleen een mes en geproduceerd in Sheffield Engeland.

Er waren ook messen met een blikopener en een grote pin er aan. Deze messen met een pin werden meestal verstrekt aan airborne troepen, commando’s en marine troepen. De pin werd dan gebruikt om knopen los te maken of touwen te ontrafelen.
Vele Nederlanders probeerden tijdens de bevrijdingsdagen in 1944 of 1945 een zakmes in hun bezit te krijgen. Verse eieren waren daarbij een populair ruilartikel.

Uit ons depot hebben we een interessant object gehaald. Het is een vooroorlogs berichtenkokertje voor postduiven. De communicatie in het vooroorlogse Nederlandse leger liet nogal te wensen over. Er was onvoldoende communicatie en zendapparatuur. Postduiven werden ingezet ter ondersteuning van de berichten verspreiding. Het kokertje is het nieuwe model en is geheel van aluminium gemaakt.

Het buitenste dop kun je een beetje draaien en dan ontgrendel je het. Vervolgens schuif je de huls van de houder af. De pootklem kan nu opengeklapt worden en om de poot van de duif geklemd worden. Het bericht kan in de houder geplaatst worden en de dop wordt weer over de berichtenhouder geschoven. Draai de dop een beetje en hij vergrendeld zich weer. Het bericht kan nu via de duif verstuurd worden.

Het boekje geeft een leuk overzicht van deze manier van communicatie. Hieronder een impressie van de meest interessante bladzijden uit het instructieboekje dat in 1931 is uitgegeven.

De grootse luchtlandingsoperatie op Nederlands grondgebied, Market Garden genaamd, start op zondag 17 september 1944. Het doel van de operatie: via aanvallen door luchtlandingstroepen de bruggen over de grote rivieren en kanalen in het bezette Nederland in handen krijgen. Zo kan het grondleger snel over de bruggen oprukken naar de Duitse industrie in het Ruhrgebied en de oorlog wellicht nog in datzelfde jaar beëindigen.
Om een doorbraak te forceren, steken op woensdag 20 september ongeveer 260 para’s van het U.S. 504th Parachute Infantry Regiment in 26 canvasbootjes met houten peddels de Waal over in het zicht van Duitse mitrailleurs achter de dijk en Duits geschut op Fort Beneden-Lent. Het Duitse geschut werd uitgeschakeld en de spoorbrug en de verkeersbrug werden daarna van twee kanten aangevallen. Zij vielen aan het einde van de middag in geallieerde handen. De verliezen onder de para’s waren hoog, maar Nijmegen was dankzij hun inzet eindelijk bevrijd!

Dat de verkeersbrug onbeschadigd in de geallieerde handen kwam is waarschijnlijk te danken aan verzetsstrijder Jan van Hoof. Hij zou de springladingen van de Duitsers onschadelijk hebben gemaakt. Een paar dagen later werd hij echter door diezelfde Duitsers doodgeschoten.
De houten peddel die wij in onze collectie hebben is een van de originele peddels die toen gebruikt zijn. Deze peddel van Engelse makelij is een aantal jaren geleden in een oud huis bij Lent gevonden. We hebben hem gekregen van collega verzamelaar Pieter die het belangrijk vind dat dit historische object in een museum terecht komt.
De peddel van beide zijden gezien. Er is wel iets houtwormschade maar dat hebben we uiteraard behandeld.

De bovenkant van de peddel met daarin diverse markeringen waaronder een Broad Arrow (pijlmodel &Mac173;) die aangeeft dat deze peddel van Engelse makelij is.